In mei 2021 startten wij een werkgroep archivering op in samenwerking met Meta vzw. Met als doel het erfgoed van de tramstelplaats Schepdaal te registreren zodat we dit kunnen doorgeven aan de volgende generaties.
Hoe begin je aan zo’n project vanaf 0? Het NMVB net had op zijn hoogtepunt 4095 km sporen en Schepdaal lag als tramstelplaats op de 23 km lange spoorlijn Brussel-Ninove. Een op het eerste zicht klein, onbeduidend stukje spoor, maar niets is minder waar.
Het werd al snel duidelijk dat we moesten uitzoeken waar de tramstelplaats in Schepdaal stond in het grotere geheel van de Buurtspoorwegen.
Op 2 november 2022 trokken de archiefvrijwilligers op oriëntatiebezoek naar het VlaTam in Berchem. Dit museum heeft een overeenkomst met het Rijksarchief en bewaart het archief van de Nationale maatschappij van Buurtspoorwegen. In het archief- en documentatiecentrum van VlaTam werden ze wegwijs gemaakt in de beschreven stukken van de NMVB.
De ruimte boven het stationsgebouw van Schepdaal is stofvrij, insectvrij en schimmelvrij gemaakt en heeft een constante temperatuur van 18°C en een RV van 45-55%. Ideale omstandigheden om een collectie aan archief en klein erfgoed te bewaren.
Zender vzw (ex-Erfgoedcel Pajottenland-Zennevallei) kwam met advies en ondersteuning in de vorm van een RE-ORG plan en subsidies voor de aankoop van meubilair en kleine uitrusting. De zelfevaluatietools hielpen ons de totaalscores per onderdeel te berekenen en zelf verbeteringen aan te brengen.
Het ontsluiten van de collectie van de tramstelplaats kon beginnen. Dit gebeurt in vier fasen: registreren, ordenen, selecteren en vernietigen of permanent bewaren.
Deze collectie bestaat uit audiovisueel materiaal, rollend materiaal, kleine onroerende objecten en archief. Op dit moment worden de kleine onroerende objecten geregistreerd in de ErfgoedPlus databank. Dit is niet enkel een erfgoeddatabank, maar ook een erfgoedwebsite en een digitale erfgoedinventaris.
Terwijl men de objecten registreert, kan ook de tweede fase aanvangen, nl. het ordenen van de objecten. Bij de derde fase zullen we documenten en objecten selecteren om te ontsluiten. Pas in de vierde fase zullen ze permanent bewaard worden in de beste omstandigheden.
Deze registratie in de database laat toe dat een breed publiek zich op deze manier kan informeren over onze tramstelplaats en de Buurtspoorwegen. Niet alleen tramliefhebbers maar ook historici, toeristische diensten, gidsen en de onderwijssector in het bijzonder.
Na het registreren van de kleine erfgoedobjecten volgt de registratie van archiefstukken, het audiovisueel en het rollend materiaal.
Het Archief was ook het onderwerp van een artikel in Penzine, het Pajot Zenne magazine, in de zomereditie van 2022. Je kan een copie van het volledige magazine downloaden hier; het artikel over het archief vind je op pagina’s 13 en 14.
