Hieronder vind je de volledige tekst van een interview met Tom De Decker, afgenomen door Siegrid Vereertbrugghen op 23 mei 2023

In het filmpje over de stoomtram herkende ik jou als figurant Tom. Waarom wou jij meespelen in deze film en waarom werd deze film gemaakt?

De opname en montage werd gemaakt door Dominique Hellinckx, terwijl Pascal Matthieu het scenario en de regie voor rekening nam. De opnames gebeurden ter voorbereiding van Erfgoeddag 2020 met als thema nacht. Maar dit is spijtig genoeg door de corona niet doorgegaan! 

In het filmpje zien we dat je gewekt werd op onze tramstelplaats. Sliep jij hier?

Ik speel hier de rol van de stoker/machinist en werd wakkergemaakt om de voorbereidingen te treffen om onze stoomlocomotief op gang te krijgen. Ook op onze tramstelplaats bleef het personeel soms slapen.

Stoker Tom. Foto Siegrid Vereertbrugghen, 29 mei 2023

We zien je als stoker/machinist in het midden van de nacht met een lamp rondlopen, een vuurtje stoken en onder de rokken kijken. Dat klinkt ietwat crimineel, maar dat is niet helemaal zo?

Met de petroleumlamp voer ik een controle uit van de locomotief en in de vuurkist wakker ik een vuurtje aan. De rokken van de stoomlocomotief zorgen ervoor dat de bewegende onderdelen worden beschermd tegen stof en vuil. Achter de rokken zie je de opvangbakken voor de olie.

Welke stoomlocomotief speelt hier de hoofdrol?

Dit is onze stoomlocomotief HL979 uit 1917.

In Vlaanderen hebben wij vijf bewaarde stoomtrams waarvan er drie bij ons staan: HL979 uit 1917, HL813 uit 1906 en HL 1066 uit 1920. Waarom rijden deze niet meer?

De belangrijkste reden is dat de ketelvergunning is verlopen, maar de ketel van de HL979 was in slechte staat en er was ontploffingsgevaar.

De HL 979 werd opgeknapt en heeft in 1985 nog gereden voor het 100-jarig bestaan van de Buurtspoorwegen, nadien nog in gebruik tot 1989 en dan definitief aan de kant gezet.

Terwijl de ketel van HL979 kapot is, is deze van de HL813 in theorie nog in deftige staat maar zou nog goedgekeurd moeten worden. De mensen van het Stoomcentrum in Maldegem hebben deze ook geïnspecteerd en gecontroleerd om te zien wat er juist aan scheelde. De ketel van HL1066 was in een betere toestand.

Jij doet ook vrijwilligerswerk in het Stoommuseum Maldegem als stoker. Is die hiërarchie in opleiding van stoker naar machinist ook vergelijkbaar met deze van de Buurtspoorwegen?

Je begint als leerling stoker of als cleaner met het vuilste werk eerst en zo leer je de machine kennen. Als 14-jarige begin je onderaan de ladder en klim je op tot stoker. Dan wordt je leerling machinist en vanaf 21 jaar kan je doorgroeien naar machinist. Uiteindelijk moest je vroeger al 20, 25 jaar dienst hebben vooraleer je machinist – instructeur kon worden.

Zijn de handelingen die je uitvoert op een stoomlocomotief van een trein in Maldegem en een stoomlocomotief van de Buurtspoorwegen dezelfde?

De Belpair vuurkisten werden veel gebruikt door de Buurtspoorwegen omdat ze steenkool van mindere kwaliteit konden stoken. De vuurkisten zijn rechthoekig en hebben meer wateroppervlak boven de vuurkist. Zo ga je vlugger stoom vormen in 2 à 3 uur, terwijl je voor een grote stoomtrein 8 à 10 uur nodig hebt.

Als we op onze tramstelplaats een stoomlocomotief zouden rijvaardig maken, welke locomotief zou dan je voorkeur hebben?

Ik verkies de Engelse locomotief HL979. Deze heeft een typische vorm met de kast die erover hangt en de windschermen vooraan. De mechaniek en het onderstel zijn perfect, maar de ketel is in de slechtste staat van de drie stoomlocomotieven. Deze ketel zal vervangen moeten worden.

We wensen jou nog véél stoomplezier met Yvonne (St Leonard 0-4-0 nr. 947 uit 1893) in het Stoomtreinmuseum Maldegem-Eeklo en met jouw vrijwilligerswerk ook bij ons in Schepdaal!